Jak stworzyć dobrą tabelę z wynikami badania naukowego? Praktyczny poradnik i darmowy szablon
- Marta Rokosa
- 22 godziny temu
- 5 minut(y) czytania
Jednym z najczęściej stosowanych narzędzi do prezentacji danych z badań naukowych – zwłaszcza tych ankietowych – są tabele. Pozwalają one w uporządkowany, czytelny i przejrzysty sposób zaprezentować rozkład odpowiedzi, zestawienia liczebności, procenty, średnie wartości czy wyniki testów statystycznych. Dobrze przygotowana tabela nie tylko umożliwia zrozumienie wyników, ale znacząco zwiększa wiarygodność przygotowywanego raportu. Jest to szczególne przydatne w przypadku:
pisania pracy licencjackiej, inżynierskiej, magisterskiej czy rozprawy doktorskiej,
przygotowywania różnorodnych raportów z analiz laboratoryjnych czy badań ankietowych,
prezentowania wyników na użytek biznesowy lub naukowy.
Poniżej pokrótce przedstawię wskazówki do stworzenia czytelnej, merytorycznie poprawnej i estetycznej tabeli spełniającej praktyczne i akademickie wymagania stawiane przed tego typu raportami.
Co powinna zawierać dobra tabela z wynikami ankiety?
W pierwszej kolejności należy zadbać o właściwą strukturę tabeli. Niezależnie od tego, czy tabela ma się znajdować w pracy dyplomowej, raporcie z analizy badań ankietowych, czy prezentacji firmowej – musi ona być przejrzysta i zrozumiała dla odbiorcy bez konieczności zaglądania do surowych danych. Istotne jest zatem aby czytelnik, patrząc na tabele wiedział co przedstawia nie musząc zaglądać do tekstu.
W związku z tym każda tabela powinna zawierać:
Nazwa tabeli – jasny tytuł informujący o zawartości
Każda tabela powinna być zatytułowana i ponumerowana. Numeracja zależy od konwencji przyjętej w raporcie. Powinna być ciągła dla całego raportu czy pracy dyplomowej, co oznacza, że każda kolejna tabela powinna mieć następny numer, począwszy od 1. Dobry tytuł pozwala od razu zorientować się, czego dotyczą przedstawione dane. Przykłady tytułów tabel:
Tabela 1. Charakterystyka socjodemograficzna badanych
Tabela 2. Statystyki opisowe dla zmiennych wykorzystywanych w badaniu (N = 28)
Tabela 3. Porównanie nasilenia objawów depresji pomiędzy wybranymi grupami
Tabela 4. Współczynnik korelacji rho Spearmana między samooceną a częstotliwością korzystania z mediów społecznościowych w poszczególnych grupach wiekowych (N = 28)
Tabela 5. Rozkład odpowiedzi na pytanie: „Jak często uprawia Pan/Pani sport?”
Jasne i przejrzyste nagłówki kolumn
Nagłówki powinny jasno określać, co znajduje się w każdej kolumnie. Nagłówki powinny być jednoznaczne, zwięzłe i konsekwentne w całym dokumencie. Jeśli tabela zawiera dane z kilku pytań lub różnych grup respondentów, warto to zaznaczyć już w nagłówkach lub w tytule tabeli.
Najczęściej spotykane układy nagłówków:
Uwagi pod tabelą – kontekst i wyjaśnienia
Pod tabelą warto umieścić krótkie adnotacje, które pomagają właściwie zinterpretować dane. Jest to szczególnie istotne w sytuacji, gdy w tabeli stosujemy jakiekolwiek skróty – w takiej sytuacji każdy skrót powinien zostać wyjaśniony. Najczęściej stosowane uwagi pod tabelą to:
Liczba respondentów – np. N = 200
Możliwość wielokrotnego wyboru – jeśli dotyczy danego pytania
Sposób liczenia procentów – np. „Procenty nie sumują się do 100%, ponieważ respondenci mogli zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź.”
Źródło: badania własne.
Źródło: opracowanie własne na podstawie (tu odnośnik do literatury).
Jak zaprojektować przejrzystą tabelę krok po kroku?
Stworzenie czytelnej tabeli zagwarantuje wyeliminowanie chaosu informacyjnego i ułatwi odbiorcy interpretację danych. Przejdź przez następujące trzy kolejne etapy:
Krok 1 – Przygotuj dane źródłowe
Na samym początku należy upewnić się, że dane źródłowe są uporządkowane i kompletne. Koniecznie należy:
usunąć duplikaty i błędne odpowiedzi czy nieprawidłowe dane,
spójnie nazwać kategorie odpowiedzi,
pogrupować odpowiedzi według skali lub kategorii – szczególnie przy pytaniach zamkniętych typu Likerta lub wielokrotnego wyboru, warto ustawić je w olejności rosnącej lub malejącej.
Więcej o tym jak przygotować dane do analizy znajdziesz w naszym e-booku: Ankiety badawcze. Tworzenie kwestionariuszy w Formularzach Google i analiza wyników w Excelu. Praktyczny poradnik.
Krok 2 – Zdecyduj, co pokazać: liczby, procenty, średnie
Tabele powinny zawierać minimum danych, tak aby zachowały przejrzystość i czytelność. W przypadku wielu wskaźników należy wybrać te najbardziej kluczowe dla przedstawianego tematu.
liczebności (n) i odsetki (%) – gdy chcesz pokazać strukturę odpowiedzi,
średnia (M) i odchylenie standardowe (SD) lub mediana (Me) i rozstęp kwartylowy (IQR) – gdy chcesz przedstawić wyniki dla zmiennych liczbowych lub w skali (średnia dla rozkładów normalnych, a mediana – dla rozkładów odbiegających od normalnego).
Krok 3 – Sformatuj tabelę tak, by była czytelna
Nawet najlepsze dane nie będą dobrze odebrane, jeśli tabela będzie nieczytelna. Dlatego zwróć uwagę na:
wyrównaj dane – liczby wyśrodkuj, a tekst (zwłaszcza w pierwszej kolumnie) wyrównaj do lewej,
zastosuj jednolity format liczb – mogą być zarówno same liczby całkowite, jaki i dziesiętne (z jednym, dwoma lub trzema cyframi po przecinku - w zależności od potrzeb) – ważne jest, aby były konsekwentnie stosowane, szczególnie w obrębie jednej kolumny,
unikaj zbędnych ozdobników – nie używaj jaskrawych kolorów ani ramek w każdym wierszu (jeżeli już musisz wykorzystać jakiś kolor czy pogrubienia ogranicz się do nagłówków)
Jak przygotować tabelę krzyżową?
Tabele krzyżowe, czyli inaczej tabele kontyngencji, to sposób prezentacji związku między dwiema zmiennymi, np. płcią a odpowiedzią na dane pytanie – przykładowo: Czy znasz tabele kontyngencji? W tabeli takiej wiersze odpowiadają jednej zmiennej (np. płeć: kobieta, mężczyzna), a kolumny – drugiej zmiennej (np. odpowiedź na pytanie: „Czy znasz tabele kontyngencji?”: tak/nie). Komórki natomiast stanowią wartości – zazwyczaj są to liczebności i procenty dla każdej kombinacji.
W tabelach takich prezentowane są zależności między dwiema zmiennymi. Bardzo często do oceny istotności takiej zależności wykorzystuje się test niezależności Chi2. Można go wówczas zaprezentować w tabeli w poniższy sposób:
Dane do umieszczenia w takich tabelach najłatwiej „wyciągnąć” z bazy danych poprzez tabele przestawne. O ty, jak używać tabel przestawnych w analizach statystycznych do prac licencjackich czy magisterskich szerzej w e-booku: Ankiety badawcze. Tworzenie kwestionariuszy w Formularzach Google i analiza wyników w Excelu. Praktyczny poradnik.
Jak sformatować tabelę zgodnie ze stylem APA?
W pracach magisterskich z zakresu psychologii czy też w artykułach naukowych bardzo często zdarza się, że tabele musza być przygotowane zgodnie ze stylem APA (American Psychological Association). Dotyczy to określonych standardów wizualnych i strukturalnych. Styl APA stawia na przejrzystość, oszczędność formy i jednoznaczność, dlatego warto znać i stosować kilka kluczowych zasad.
Numeracja i tytuł tabeli (nad tabelą) – numer porządkowy (bez pogrubienia) oraz krótki, rzeczowy tytuł (kursywą, bez kropki na końcu).
Przykład:
Tabela 1.
Średnie oceny satysfakcji ze związku romantycznego według grupy wiekowej
Budowa i format tabeli:
brak pionowych linii, linie poziome ograniczone do linii górnej i dolnej oraz linii obielającej nagłówek od zawartości
wyśrodkowane nagłówki kolumn i dane w komórkach
brak kolorów
Uwagi pod tabelą (nota ogólna) – konieczne jest wyjaśnianie skrótów, przy czym oznaczenia statystyczne (zgodne z konwencją APA) muszą być pisane kursywą.
Pobierz darmowy plik z szablonami tabel do wykorzystania
Jeśli masz problem ze stworzeniem tabeli od podstaw niżej pozostawiam dla Ciebie do pobrania plik z przykładowymi szablonami różnorodnych tabel do prac magisterskich, licencjackich czy inżynierskich. Tabele możesz dowolnie dostosowywać do własnych potrzeb. Trzymam za Ciebie kciuki!
Comments