Jak opisać wyniki ankiety w pracy magisterskiej w 3 krokach?

Każda praca dyplomowa opiera się na pewnym schemacie pisania: wstęp, rozdziały teoretyczne opisujące badaną tematykę, metody i materiał badawczy, prezentacja wyników, dyskusja, wnioski, zakończenie. Jednakże spośród tych elementów, to opis wyników badania jest kluczowy, ponieważ przekłada surowe dane na pracę badawczą. Jest to etap, w przedstawione zostają informacje, jakie udało się zebrać w ramach postawionych założeń badawczych. Dzięki poprawnie opisanym wynikom istotnie zwiększona zwiększona zostaje wiarygodność badań, a zmniejszona - powierzchowność pracy. Warto pamiętać, że oprócz samej wizualizacji danych konieczne jest ich interpretowanie w kontekście całego projektu badawczego.

KWANTYL na ratunek!

Po pierwsze: wizualizacja danych

Prezentacja większości danych wymaga ich wizualizacji, czyli przedstawienia na odpowiednich wykresach, mapach lub w tabelach. Dobrze przygotowane narzędzia wizualizacji ułatwiają odbiór wyników badań ankietowych, ale w żadnym wypadku nie mogą zastępować opisu.

Ważne jest aby każdy element graficzny (tabela, wykres, mapa, schemat) musi mieć:

• numer - zgodny z przyjęta konwencją w przygotowywanym raporcie),

• tytuł - opisujący to, co zaprezentowano,

• opis - czyli komentarz do prezentowanych danych.

W tabelach najlepiej prezentować dane szczegółowe, natomiast wykresy sprawdzają się przy porównaniach i trendach. Ważne jest stosowanie jednolitej skali, czytelnych oznaczeń i unikanie nadmiaru kolorów.

Więcej o sposobie przygotowywania tabel statystycznych w artykule: Jak stworzyć dobrą tabelę z wynikami badania naukowego? Praktyczny poradnik i darmowy szablon

Po drugie: powiązanie wyników z założeniami badawczymi

Sposób prezentacji wyników powinien jasno pokazywać, czy zebrane dane potwierdzają lub obalają hipotezy. W przypadku, gdy nie postawiono hipotez należy skupić się na realizowaniu problemów badawczych i prezentowaniu odpowiedzi na nie. Najlepiej omawiać każdą hipotezę/problem osobno, odnosząc się do konkretnych pytań i/lub wskaźników z ankiety. Dzięki temu tworzy się logiczna struktura: od pytania badawczego, przez analizę ankiety, aż do wniosków.

Można to osiągnąć na różne sposoby:

1. Podziel wyniki na podrozdziały

W tym przypadku, niech każdy podrozdział będzie dotyczył osobnego zagadnienia: celu, problemu lub hipotezy. Omawiaj w nich poszczególne pytania wskaźniki, które dotyczą danego założenia.

2. Stwórz dedykowany rozdział poświęcony weryfikacji hipotez

W pierwszych rozdziałach wykonaj analizy: zaprezentuj statystyki opisowe, wykonaj analizy korelacji, porównania w grupach, analizy regresji. Opisz uzyskane zależności. Następnie odnieś się do każdej z hipotez i napisz czy została potwierdzona (czy nie) oraz na jakiej podstawie tak uważasz (które analizy na to wskazują). Możesz także połączyć analizy zależnościowo-porównawcze z weryfikacją hipotez: najpierw przytocz hipotezy, następnie zaprezentuj analizy, które ją weryfikują, a na końcu napisz czy została potwierdzona czy nie.

Ważne: Unikaj nadinterpretacji. Jeżeli wyniki Twoich analiz są niejednoznaczne, warto to zaznaczyć w tekście je opisującym i wskazać możliwe przyczyny.

Nie wiesz czy dobrze postawiłeś hipotezy badawcze? Możesz sprawdzić w poradniku: Hipotezy badawcze - 5 najpopularniejszych rodzajów.

Po trzecie: unikaj błędów

W trakcie prezentowania wyników i przygotowywania raportu bardzo często pojawiają się niektóre rodzaje błędów, które przytaczam poniżej. Błędy te, znacząco obniżają wartość merytoryczną badań i utrudniają odbiór całości, a tym samym mogą obniżyć ocenę pracy.

Błąd 1: Prezentowanie samych tabel lub wykresów bez komentarza

Jednym z najczęstszych problemów jest ograniczenie się do wstawienia tabeli lub wykresu bez jakiejkolwiek interpretacji. W pracy magisterskiej analiza ankiety powinna być zawsze opatrzona opisem, który będzie zawierał odpowiedzi na następujące pytania:

1. Co przedstawiają dane?

2. Jakie wartości są najwyższe/najniższe?

3. Czy pojawiają się widoczne zależności, różnice lub wyjątki?

Błąd 2: Brak odniesienia do założeń badawczych

W pracach magisterskich często zauważa się, że student opisuje wyniki w oderwaniu od przyjętych hipotez. W efekcie mamy zaprezentowane dane z ankiety ale nie wiadomo o co chodzi - jest lista faktów, a nie ma połączeń między nimi.

Błąd ten często wynika z braku planu przed analizą, ponieważ dane są prezentowane w kolejności przypadkowej, najczęściej takiej, w jakiej znajdowały się w ankiecie, a nie w logicznym powiązaniu z problemami lub hipotezami badania.

Warto więc przed rozpoczęciem analizy stworzyć sobie plan tego rozdziału - określić podrozdziały, wyznaczyć, które analizy, jakie pytania znajdą się w którym, podrozdziale.

Błąd 3: Pomijanie odpowiedzi nietypowych lub sprzecznych

Choć niewątpliwie, tzw. outliery, czyli obserwacje odstające, nietypowe dane, psują estetykę prezentowanych wyników i niekiedy utrudniają analizę to bardzo często stanowią ważną wskazówkę dotyczącą badanych zjawisk, np. błędne zrozumienie pytania przez część respondentów, istnienie jakieś mniejszościowej grupy o odmiennych spostrzeżeniach/zwyczajach.

Warto w tekście pracy choćby wspomnieć o takich odpowiedziach i ewentualnie wskazać powód ich odrzucenia w dalszych obliczeniach.

Błąd 4: Nieodpowiedni styl językowy

Bardzo często, gdy chcemy aby nasza praca była odebrana jako bardziej profesjonalna staramy się przesadnie operować terminologią statystyczną w dodatku nie serwując czytelnikowi żadnych wyjaśnień. Przykład:

choć to: "wartość statystyki χ² wyniosła 11,27, co oznacza…" lub to "Test t-Studenta wykazał istotność na poziomie p < 0,05." jest prawidłowe to zawsze można to opisać płynniej, dając odbiorcy rozwiązanie i znaczenie tej statystyki na tacy: "Test t-Studenta wykazał istotną (p < 0,05) statystycznie różnicę między średnimi, co oznacza, że płeć respondentów różnicowała ich ocenę jakości obsługi."

Inny przykład: zdanie "Współczynnik korelacji Pearsona r = 0,65, p < 0,05, co dowodzi istotności statystycznej zależności między zmiennymi." dla osoby bez przygotowania statystycznego jest jedynie nieczytelnym i niezrozumiałym ciągiem symboli. Brakuje tu informacji, jakie zmienne porównywano i co w praktyce oznacza „istotność statystyczna”. Lepiej by było: "Analiza wykazała średnio silną dodatnią zależność między poziomem satysfakcji klientów a częstotliwością korzystania z usług (r = 0,65, p < 0,05). Oznacza to, że osoby bardziej zadowolone częściej korzystały z oferty badanej firmy."

A co do korelacji... sprawdź czy wybrałeś dobry współczynnik: Różnica między współczynnikiem korelacji Pearsona a Spearmana: kiedy ich używać?

Błąd 5: Powielanie tych samych danych w tabelach i na wykresach

W wielu pracach magisterskich można spotkać sytuację, w której te same dane są prezentowane zarówno w tabeli, jak i na wykresie. Jest to studencka metoda na "dorobienie stron" dla objętości przygotowywanej pracy. Niestety nie tędy droga. Takie powielanie informacji nie tylko nie wnosi wartości dodanej, ale też sztucznie wydłuża tekst i rozprasza czytelnika.

Należy wybrać jedną formę wizualizacji danych. Nie trzeba jej stosować w całej pracy, ale warto przyjąc jakiś schemat, np. dla prezentacji ogólnych rozkładów odpowiedzi stosować wykresy, a dla oceny zależności między zmiennymi - tabele.

Opis wyników ankiety w pracy magisterskiej powinien być przemyślany, oparty na rzetelnej analizie i powiązany z pytaniami badawczymi. Jeżeli trudności sprawiają Ci aspektu techniczne, to zachęcam do zapoznania się z e-bookiem: Ankiety badawcze. Tworzenie kwestionariuszy w Formularzach Google i analiza wyników w Excelu. Praktyczny poradnik, gdzie w prosty sposób przedstawiam instrukcję przygotowywania analiz od strony technicznej.